Herken je deze twee situaties?

Je zit al een tijdje naar een presentatie op het werk te luisteren.  Het duurt wel lang, en het meeste lijkt al gezegd. Zonder dat je het echt beseft, dwaalt je aandacht af, denkend aan de taken voor de rest van de dag, of aan een gesprek dat je vorige week had over een project. Tot het plots stil wordt in de zaal, niemand spreekt, en tot je grote schrik besef je dat iedereen aan de tafel jou zit aan te staren, wachtend op een antwoord….Blijkbaar werd er zonet een vraag aan je gericht.

Een tweede situatie: je staat na een verkwikkende nachtrust onder de douche, en plots… de gouden inval! Een oplossing of een inzicht rond een kwestie waar je al een tijdje over zit na te denken, valt gewoon uit het niets naar beneden!

Beide situaties zijn voorbeelden van ‘de wandelende geest’.  Een vloek in de eerste, een zegen in de tweede situatie.

Wat is dat eigenlijk, die wandelende geest?

Een wandelende geest is een niet-gefocuste geest.  Een geest die afdwaalt op momenten dat men eigenlijk gefocust wil zijn. Iedereen kent wel voorbeelden.  Je zit aan je computer te werken,  en tussendoor krijg je plots de neiging om een binnenkomende email-melding te bekijken. En voor je het weet zit je te surfen, of een sms te versturen. Of  die tekst die maar niet afraakt, omdat je denken je steeds meeneemt naar andere (leukere) momenten . Of wegdromen tijdens een presentatie. Of gewoon dagdromen, tijdens het nietsdoen.

Onderzoek door M. Killingsworth en D.  Gilbert toonde aan dat we 47% van onze wakkere tijd afgedwaald zijn!

Waar is die focus dan naartoe?

Als we afdwalen wordt een set van hersengebieden geactiveerd die men het Default Mode Netwerk noemt. Dit netwerk van verschillende delen van de hersenen is actief wanneer we bijvoorbeeld dagdromen, fantaseren, plannen, visie ontwikkelen, en ook piekeren.  Je computer heeft ook een DMN, zeg maar de programma’s die op de achtergrond draaien, zonder dat je het merkt. 
De exacte werking van dit complexe gebied is nog niet helemaal doorgrond, veel vindt plaats op een onderbewust niveau.

Men heeft al wel ontdekt dat het ook creatieve processen oplevert.  Dit is bijvoorbeeld het geval in de tweede situatie die in de inleiding beschreven staat, een plotse creatieve ingeving op een totaal onverwachts moment. Dit Default Mode Network werkt het best wanneer we slapen, dagdromen of niet gefocust zijn .

Er is dus helemaal niets verkeerds aan ‘mind wandering’.  Zonder dit Default Mode Network zouden we wellicht niet  kunnen dagdromen, toekomstplannen bedenken,  of creatieve ingevingen hebben. Maar als een wandelende geest teveel de overhand heeft, lukt het niet om aandacht te richten, en geconcentreerd, efficiënt te werken.  Of om volledig aanwezig te zijn bij een gesprek.

De ‘Wandering Mind’, een zegen èn een vloek dus.  Wat nu?

De ’vloek’: nood aan aandachtsmanagement

Waar het om gaat is dat je bewustzijn ontwikkelt over de verschillende toestanden waarin je geest zich kan bevinden. Weten waar je geest uithangt. Hierdoor kan je je aandacht op een doelgerichte manier inzetten. Focus wanneer het nodig is, en je wandelende geest uitlaten wanneer het speeltijd is.  

Managen van aandacht is  het onderscheid tussen focus en mind wandering goed kennen, weten waar ze uithangen in je hoofd, en voelen wie er op welk moment de baas is. Als je dat weet, kan je sturen.

Zo kan je bijvoorbeeld bewust in je agenda focusmomenten inplannen, met daarnaast ook ‘afdwaalmomenten’. Bijvoorbeeld een half uur bewust werken aan een taak, waarbij je afleiding  consequent bant. Vliegtuigmodus aan op de smartphone, oortjes in als het druk is om je heen. Om dan vervolgens een korte en bewuste pauze te nemen om niets te doen. 

De zegen: niksen als voeding voor de creatieve mind wandering. 



Je kan jezelf oefenen in niets-doen. Dan stimuleer je de positieve kant van de wandelende geest.

Laat de smartphone eens in je tas zitten terwijl je op de trein wacht.  Blik op oneindig en dagdromen. Het Default Mode Network is ondertussen op de achtergrond haar werk aan het doen. 



Probeer wel echt NIETS te doen. Ga dus geen Netflix kijken of in een boekje bladeren. Of als je gaat wandelen, doe het dan alleen (of samen in stilte). Het creatieve DMN verlangt ruimte om haar ding te doen.  
Verwacht ook niet dat er iets moet gebeuren, dat je ideeën of oplossingen moet krijgen. Anders gaat je denkende persoonlijkheid ertussen zitten.

Laat het gewoon gebeuren. Net zoals je ‘aha’ onder de douche.